Alzheimer (Dementie)

Gebruik medicinale cannabis bij de Ziekte van Alzheimer (Dementie)

In Nederland is in 2014 uitvoerig onderzoek gedaan naar de werkzame stof THC in tabletvorm (Namisol) bij ouderen met Alzheimer.[1] De cannabistabletten worden soms voorgeschreven voor het verminderen van gedragsproblemen bij dementie, zoals agressie, rusteloosheid en gespannenheid. Uit het onderzoek bleek dat deze zeer lage dosering (1,5 mg) de pillen echter niet beter werken dan een neppil. De lage dosering bleek veilig en goed te verdragen. Uit latere analyse van Ali A. Ahmed in 2016 blijkt dat THC in dagelijkse doseringen tot 4.5 mg veilig is en goed getolereerd wordt door ouderen met dementie. Behandeling met hogere doseringen THC kan bij gedragsproblemen bij ouderen met dementie weldegelijk nuttig zijn. Twee studies met kleine groepen (n=2 en n=15) lieten zien dat THC nuttig kan zijn in de behandeling van verminderde eetlust en gedragsproblemen bij dementie. Cannabinoïden bleken niet effectief te zijn voor de behandeling van dyskinesie (bewegingsstoornissen), benauwdheid en misselijkheid en braken na chemotherapie. De meest gerapporteerde bijwerkingen waren sederende effecten (zoals duizeligheid, vermoeidheid en slaperigheid). [2]

Naast de Nederlandse studie, zijn er de afgelopen twintig jaar wereldwijd maar enkele studies uitgevoerd.[3] Daaruit blijkt dat lage hoeveelheden THC mogelijk de ontwikkeling van Alzheimer kan vertragen of zelfs stopzetten. Uit een studie gepubliceerd in het Journal of Alzheimer’s Disease blijkt dat THC de aanmaak van zogeheten bèta-amyloïdeiwitten, die verantwoordelijk zijn voor de progressie van de ziekte, vermindert. Cannabis gaat Alzheimer tegen door dat het de schadelijke bèta-amyloïdeiwitten opruimt. Amyloïden zijn eiwitten die ons lichaam normaal aanmaakt. Een belangrijke amyloïde is het APP-eiwit. Dit zorgt voor de groei van hersencellen en het repareren ervan.[4] In een rattenmodel met vasculaire dementie, die wordt gekenmerkt door chronische verminderde bloedtoevoer naar de hersenen en geheugen verval, activeerde een synthetische cannabinoïde (WIN55, 212-2), zowel de CB1 als de CB2-receptor, verminderde de productie van ontstekings factoren en verbeterde leren en geheugen. [5]

Nabilone verbetert de onrust en het verdere symptomatisch gedrag bij patiënten met de ziekte van Alzheimer. Zij vonden dat de rusteloosheid en het algemene gedrag aanzienlijk wordt verbeterd. Tijdens de studie hadden de onderzoekers ook kleine verbeteringen in mentale prestaties en voeding opgemerkt.[6] Activatie van de CB2 receptor kan nuttig zijn tegen de progressie van de ziekte van Alzheimer [7] Stamcellen behandeld met CBD zouden nuttig kunnen zijn bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer [8]

Anandamide is effectief in een diermodel met de ziekte van Alzheimer.In een studie met ratten, die streptozotocine kregen om de ziekte van Alzheimer, zoals dementie, te veroorzaken, voorkwam de toediening van het endocannabinoïde anandamide gedeeltelijk cognitieve stoornissen.[9]

Cannabinoïden kunnen veranderingen tegen gaan in lymfoblasten geassocieerd met de ziekte van Alzheimer. Wetenschappers hebben ontdekt dat de activering van cannabinoïde-receptoren door twee nieuwe synthetische cannabinoïden (NP137 en NP148) positieve effecten toonde op cellulaire modellen van de ziekte van Alzheimer, met inbegrip van lymfocyten van patiënten met dementie. Zij schreven dat het wordt “gesuggereerd dat NP137 een goede kandidaat-geneesmiddel zou kunnen zijn voor de toekomstige behandeling van AD .” Nuñez-Borque E. Mol Neurobiol. 2020 Jan 3. [in press]

Cannabinoïden vertoonden antitoxische effecten in zenuwcellen, wat gunstig kan zijn tegen de ziekte van Alzheimer. In een onderzoek met zenuwcellen uit de hippocampus, een bepaald hersengebied, voorkwamen verschillende cannabinoïden toxische effecten tegen de combinatie van verminderde zuurstoftoevoer en amyloïde beta-peptide, dat sterk aanwezig is in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer (AD). De auteurs merkten op dat “alle middelen de levensvatbaarheid van de cellen hebben getest en het mitochondriale membraanpotentieel hebben gestimuleerd, (…).” En ze concludeerden dat dit ‘nieuwe potentiële modaliteiten biedt voor het ontwerp van AD-therapieën’.Elmazoglu Z, et al. Neurochem Int. 2020:104817.

THC vermindert oxidatieve stress in modellen met de ziekte van Alzheimer. Oxidatieve stress wordt gebruikt in menselijke zenuwcellen om de ziekte van Alzheimer na te bootsen. THC, maar niet CBD, verminderde deze stress aanzienlijk. Raja A, et al. Pharmaceuticals (Basel). 2020;13(11):E328.

CBD kan de ziekte van Alzheimer verbeteren door immuunprocessen te verbeteren In een muismodel met de ziekte van Alzheimer (AD) werd aangetoond dat ‘CBD het pathologische proces van AD kan verbeteren door de reactie van het immuunsysteem en de autofagie te verhogen versterkt “. Hao F, et al. Life Sci. 2020:118624.

Cannabis kan effectief zijn in het verminderen van gedragssymptomen geassocieerd met dementie. Een reeks van 3 patiënten die lijden aan frontotemporale dementie toont aan dat deze patiënten mogelijk minder angstig zijn en een verbeterde stemming vertonen na behandeling met cannabis. Deze patiënten van het Department of Psychiatry van de University of Arizona College of Medicine, VS, hadden invaliditeit als gevolg van gedrag ondanks typische farmacologische behandeling. Zij kregen cannabis voorgeschreven voor comorbiditeiten (angst, slapeloosheid en pijn). Een 69-jarige patiënt vertoonde een verbeterde stemming en verminderde impulsiviteit met cannabis. Een 63-jarige patiënt vertoonde minder prikkelbaarheid en angst met een CBD-behandeling en verbeterde slaap met THC. Een 65-jarige patiënt toonde minder angst en een betere beheersing van chronische pijn met cannabis. Gopalakrishna G, Srivathsal Y, Kaur G. Cannabinoids in the management of frontotemporal dementia: a case series. Neurodegener Dis Manag. 2021;11(1):61-64.

Meer weten over medicinale cannabis? Kijk op de website van de BMC. Meer wetenschappelijk onderzoek is te vinden op de IACM website.

[1] Elsen van den G. Et al. Tetrahydrocannabinol for neuropsychiatric symptoms in dementia. A randomized controlled trial. Neurology June 9, 2015 vol. 84 no. 23 2338-2346

[2] Ahmed, A. ( 2016): Clinical pharmacology of oral tetrahydrocannabinol in older people with dementia Nijmegen, Nijmegen Book Builders 2016.

[3] https://www.alzheimer-nederland.nl/nieuws/wiet-tegen-alzheimer

[4] Chuanhai Cao et al. The Potential Therapeutic Effects of THC on Alzheimer’s Disease. Journal of Alzheimer’s Disease, August 2014 DOI: 10.3233/JAD-140093

[5] Wang DP, et al. Psychiatry Res. 2018;267:281-288.

[6] Science Daily vom 24. Juli 2018

[7] Wu J, et al. EUR J Pharmacol. 2017 May 25. [in press]

[8] Libro R, et al. Int J Mol Sci. 2016 Dec 23;18(1).

[9]Moreira-Silva D, et al. Front Neurosci. 2018;12:653.

Partnerorganisatie van PGMCG