Zelfmedicatie met cannabis (samenvatting Handboek Cannabis)

Samenvatting Zelf-medicatie met cannabis door Hazekamp & Pappas (Handbook of Cannabis) betreft: recht & aanvaarding cannabis te gebruiken als zelfmedicatie.

Het Handboek van Cannabis onder eindredactie van Roger G. Pertwee werd gepubliceerd in augustus 2014, en heeft 40 hoofdstukken. Deze samenvatting van hoofdstuk 17: zelfmedicatie met cannabis is geschreven door de auteurs Arno Hazekamp & George Pappas, beide verbonden aan Bedrocan, de Nederlandse Medicinale Cannabis Kweker voor het Ministerie voor Volksgezondheid van de Nederlandse regering.

Is tevens relevant voor patiënten die eigen cannabis telen of die zich aansluiten bij een cannabis club voor een therapeutische behandeling ter verbetering van de kwaliteit van leven.

Intro

Sinds 1961 hebben de Verenigde Naties via het Enkelvoudig Verdrag cannabis en haar aanverwante producten gedefinieerd als “verdovende middelen met een hoog potentieel voor misbruik zonder geaccepteerde geneeskrachtige waarde”.

Reden

De reden dat mensen kiezen voor zelfmedicatie, dan meer conventionele therapie, heeft een aantal redenen; het kostenaspect, wantrouwen in de moderne geneeskunde of belangstelling voor ‘groene’ geneeskunde en zelfs belangstelling voor de onderliggende cannabis subcultuur met een breed scala aan keuzes op het gebied van chemische verscheidenheid tussen cannabis soorten & inname vormen

Ondanks het feit dat cannabis en de moderne geneeskunde een moeilijke relatie hebben met elkaar, lijkt het erop dat het medisch gebruik van cannabis niet zal verdwijnen.
Zelf-medicatie kan worden gezien als een positieve manier om patiënten meer controle te geven over hun zorg, teneinde de gezondheidszorg-efficiëntie te verhogen, en kan ook doktersbezoeken helpen verminderen.
Een recept voor medicinaal gebruik van cannabis vereist alleen een verklaring ondertekend door een arts wat bescherming zou moeten geven tegen juridische sancties. Patiënten worden daarbij echter wel eens aan zichzelf overgelaten om zelf cannabis als medicatie te leren gebruiken, dus zonder doseringsvoorschriften of informatie over werkzaamheid bij ziekteprogressie. Informatie gebaseerd op monitoring van de werkzaamheid van cannabis voor de indicaties waarvoor het wordt gebruikt en zelfs voor het effectief en verantwoord gebruik, ontbeert namelijk nogal eens. Cannabis is daarentegen veruit de meest gebruikte illegale drug in de westerse culturen. Sommige mensen maken in eerste instantie via recreatief gebruik kennis met cannabis, maar ontdekken dan, bewust of onbewust dat er een verbetering is van de symptomen van een al dan niet gediagnosticeerde aandoening.

Een beter begrip van de keuzes, voorkeuren en motivaties van patiënten, zou een goed uitgangspunt kunnen zijn in de verkenning en betekenis van zelf-medicatie met cannabis. De potentieel fijne lijn tussen goed gebruik van cannabis als zelfmedicatie bij een medische aandoening en het gebruik van cannabis, in situaties waar het meer kwaad dan goed kan doen scherper kan dan beter in zicht komen.

Effecten

Er zijn naar schatting 119-224.000.000 frequente gebruikers van cannabis wereldwijd (UN 2012),
maar het is onduidelijk hoeveel van hen onder de groep medicinale gebruikers zouden kunnen worden geschaard. In Israel werd vastgesteld is daarentegen 80% van de cannabisgebruikers medicinaal gebruiker. Momenteel is de meeste informatie over de effecten van cannabisgebruik afkomstig van studies over (mis)gebruik van cannabis als recreatieve drug.

Artsen zijn vaak bezorgd over het risico van verslaving, overdosering en bedwelming (gevoel van ‘high’) bij nieuwe medicinale cannabisgebruikers. Bij de focus op cannabis is het belangrijk om verschillen tussen cannabis als geneesmiddel en als recreatief middel te herkennen, in termen van inname, frequentie en omvang van de dosering en de wijze van toediening.

Een belangrijke reden voor patiënten voor de aanschaf van cannabis op de illegale markt komt door het testen van bepaalde strains en soortjes te vinden die optimaal werken voor de behandeling van hun specifieke symptomen.
In het kader van zelfmedicatie is een duidelijke opgave hoe de chemische bestanddelen te vinden in de diverse cannabis cultivars, die verschillende geneeskrachtige eigenschappen hebben in het kader van medicinaal gebruik. Daartoe zijn voornamelijk cannabis sativa & cannabis indica soorten beschikbaar, alhoewel de meeste cultivars echter een genetische mix van beide typen zijn. Het is onbewezen of deze indeling alle relevante verschillen weerspiegelt, gelet op de chemische samenstelling van cannabis-soorten.
Om de kloof te overbruggen tussen de wijdverbreide kennis over cannabis die binnen de gemeenschap van recreatieve gebruikers bekend is, en de informatie die nodig is voor medicinale gebruikers & gezondheidswerkers, is er een PCA (principal component analysis) methode beschikbaar gekomen om alle belangrijke componenten te identificeren en kwantificeren (cannabinoïden & terpenen synergie Russo 2011). Met behulp van een uitgebreide chemovar analyse-aanpak kan het mensen in geval van zelfmedicatie en hun artsen helpen om profijt te hebben van een gunstige cannabisvariëteit zodat er een switch komt van een illegale cannabisbron naar een soortgelijke strain die beschikbaar is via de officiële medicinale cannabis programma’s. Uitwisseling van cultivars en analytische gegevens over verschillende medicinale cannabis-bronnen wereldwijd kan een dergelijke overgang aanzienlijk vergemakkelijken.

Artsen in een Canadees onderzoek waren bang dat patiënten die medische cannabis gevraagd hadden het eigenlijk wilden gebruiken voor recreatieve doeleinden, waarbij ze overigens niet genoeg informatie hadden over de risico’s en voordelen of voor het juiste gebruik van cannabis voor medische doeleinden. Daarbij speelde de kwestie van medicatie met cannabis die primair gericht is op therapeutische voordelen versus farmacologische bijwerkingen waarbij ook bijkomende factoren betrokken kunnen worden.
Een meta-analyse van de subjectieve effecten van cannabis en de meest frequent genoemde bijwerkingen waren: verbeterde stemming (d.w.z je goed voelen, tevreden), verbeterde ontspanning, toegenomen inzicht in zichzelf en anderen, en een verbeterde waarneming (Green et al. 2003).
Het aan de kaart stellen van de medische werkzaamheid door middel van dit klinische middel alleen ziet in wezen dus een groot aantal psychosociale factoren over het hoofd. Echter, hoofdzakelijk toegespitst op de biomedische en technische benaderingen, zijn volksgezondheid agentschappen historisch gezien niet aangeleerd om dergelijke ideeën m.b.t psychosociale factoren te bekijken en vinden het moeilijk om daar een duidelijk antwoord op te geven. Definities van cannabis als een natuurlijk kruid remedie in tegenstelling tot cannabis als een synthetisch farmaceutisch geneesmiddel, kunnen wel percepties beïnvloeden ten gunste van het gebruik van cannabis (Reinarman et al. 2011).

Cannabis clubs

In een studie (Feldman & Mandel 1998) betreffende de voordelen van het lidmaatschap van ‘cannabis (kopers) clubs in de VS, concludeerden de auteurs dat dergelijke cannabis clubs de gezondste optie waren – in vergelijking met artsen, apothekers, politie en de zwarte markt – voor het verlenen van toegang tot cannabis als medicijn. Zij betogen dat de clubs de beste therapeutische setting zijn met een helende omgeving die een ethos van liefde, compassie en emotionele steun geeft, naast voordelen voor de gezondheid die cannabis zelf al biedt. Dezelfde boodschap werd herhaald in een studie van Hathaway en Rosier (2007) waar de geïnterviewden ervaringen met clubs vergeleken met behandelingen die ze in de handen van artsen, welzijnsinstellingen, werkgevers, overheden en ambtenaren ontvingen. Een gemeenschappelijk thema betrof dat ‘chronische ziekte stigmatiseert & degenen onderwerpen die lijden aan schande en geïnstitutionaliseerd misbruik.’ De grootste kracht van medicinale cannabis ligt misschien wel in de holistische benadering die niet kan worden gevonden in de behandeling met conventionele geneesmiddelen vandaag.

Kosten

Omdat chronisch zieke patiënten, als gevolg van arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, vaak leven met een klein budget, kan de reden voor de keuze voor zelfmedicatie eenvoudig worden gerelateerd aan de kosten.
De kosten factor zou grote invloed kunnen hebben gehad op de beschikbare gegevens van zelfmedicatie, omdat dit een reden kan zijn voor patiënten om hun eigen cannabis te kweken of een goedkopere kwaliteit te verkiezen om hun gezondheid niet in gevaar te brengen. Ook moeten sommige patiënten misschien gewoon een zeer hoge dosis van cannabinoïden hebben, die niet kunnen worden geleverd door de huidige beschikbare farmaceutische cannabinoïde preparaten of die momenteel niet vergoed worden door zorgverzekeringen, waarbij zowel praktisch en economische aspecten spelen.

Roken

Decarboxylatie is een conversie proces waarbij cannabis de zure cannabinoïden in hun farmacologisch actieve tegenhanger omzetten door verhitting. Oververhitting, blootstelling aan licht of lucht kan overigens leiden tot de vorming van afbraakproducten van cannabis zoals CBN / cannabinol & 8 delta-THC, met potentiële farmacologische eigenschappen op zichzelf (Izzo et al. 2009). Kwetsbare stoffen zoals geurstoffen (terpenen) kunnen verloren gaan door verdamping als gevolg van langdurige opslag, of bij een bereidingswijze waarbij warmte wordt toegepast voor consumptie (bijvoorbeeld koken voor thee & verdampende oplosmiddelen voor het maken van extracten). Elke toedieningsvorm komt bovendien met zijn eigen set van specifieke metabolieten die worden gevormd na consumptie. Als gevolg van een combinatie van al deze factoren komt tenslotte een ander spectrum van verbindingen in de bloedbaan terecht na consumptie, en derhalve een ander type duur van effecten die wordt waargenomen voor elk cannabis-medicijn.
Roken is veruit de meest gebruikte methode voor het consumeren van cannabis en is effectiever dan orale toediening. Inademen is ongeveer gelijk aan een efficiëntie intraveneuze injectie, maar veel praktischer. Roken van cannabis wordt over het algemeen zeer gewaardeerd door patiënten bij zelfmedicatie waardoor nauwkeurige zelf-dosering van de gewenste effecten mogelijk is, ook als het om de psychoactieve werking gaat.

Hoewel het gebruik van tabak uiteraard niet moet worden aangemoedigd, kan het voor vervolgstudies relevant zijn of de verslaving aan tabak bij gebruik van cannabis sigaretten slechts een kwestie van smaak of gewoonte is, of dat het een echte therapeutische functie in combinatie met cannabis heeft.
Tenminste één onderzoek heeft gesuggereerd dat de aanwezigheid van tabak meer THC produceert bij het roken (Van der Kooy et al. 2009). De tekortkomingen van gerookte cannabis m.b.t het inademen van giftige stoffen bij het roken van cannabis wordt alom gezien als een belangrijk obstakel voor de goedkeuring van het roken van cannabis door instanties voor de volksgezondheid.
Verdampen kan worden beschouwd als een efficiënte manier van cannabinoïde toediening met een biologische beschikbaarheid die vergelijkbaar is met roken, onder het punt van de verbranding waar pyrolytische toxische stoffen kunnen vrijkomen (meestal 180-210 graden celcius) met het hele scala van terpenen aanwezig in cannabis die efficiënt ingeademd worden gericht op het maximaliseren van het therapeutische potentieel.

Zelfmedicatie met cannabis lijkt prominent en stijgend in populariteit te zijn.

Als officieel federaal geregelde medicinale cannabis programma’s blijven toenemen, komen degenen die genoodzaakt zijn tot zelfmedicatie en nog vaak verbonden zijn met de illegale markt in de gelegenheid om hun medicinale gebruik in het kader van een reguliere arts-patiënt relatie onder te brengen. In de ideale setting, moeten artsen met informatie in de hand, bij cannabis dezelfde zorg bieden als ze doen met andere farmaceutische preparaten.

Zelf medicatie met cannabis kan dan uiteindelijk een kwestie van keuze worden, in plaats van noodzaak.
Blog met summary Selfmedication with cannabis, november 2014 – drs. Hester Kooistra (University of Humanistic studies).

English (bron)

Aangepast 6/12/2020 met dank aan Hester Kooistra